Οδοιπορικό στα αρχοντικά της πόλης της Κέρκυρας

Από τη στιγμή που βρίσκεστε ακόμη στο πλοίο αντιλαμβάνεστε ότι η Κέρκυρα δε μοιάζει σχεδόν με κανένα άλλο νησί. Το παραμυθένιο τοπίο με τα μοναδικά κτίρια σας προϊδεάζει για μια εμπειρία έξω από τα συνηθισμένα.

Κάνοντας μια βόλτα στην παλιά πόλη θα συναντήσετε ασύγκριτης γοητείας αρχιτεκτονήματα με πλούσιο ιστορικό, πολιτιστικό, αρχιτεκτονικό και αισθητικό ενδιαφέρον.

Ανάμεσα τους και τα γεμάτα αίγλη παλιά αρχοντικά της Κέρκυρας. Κάποια συντηρούνται και έχουν χρήση ακόμη και σήμερα, αλλά πολλά διατηρούν την αίγλη τους στέκοντας ερειπωμένα, εγκαταλελειμμένα, «στοιχειωμένα», με πόρτες αμπαρωμένες και ζωσμένες με κισσούς. Σίγουρα όλα όμως έχουν να πουν τη δική τους ιστορία και δεν αφήνουν κανέναν ασυγκίνητο στη θέα τους.

Βίλα Ρόσσα

Το εγκαταλελειμμένο στο χρόνο μέγαρο με τα εικοσιτέσσερα δωμάτια δεσπόζει πάνω στον δρόμο λίγο πριν μπει κάποιος στο κέντρο του νησιού από την πλευρά της οδού Μεθοδίου. Ζωσμένο από άγρια φυτά, με μια θαυμάσια όμως αρχιτεκτονική και υπέροχους χρωματισμούς δεν έχει αγγιχτεί από ανθρώπινο χέρι εδώ και πολλές δεκαετίες.

Η θρυλική Βίλα Ρόσσα (Κόκκινη Βίλλα), βίλα της οικογένειας Ασπιώτη γνώρισε μέρες δόξας, πλούτου και θαυμασμού. Φωτισμένη πάντοτε, γεμάτη κόσμο και πλαισιωμένη με δεξιώσεις έχει γράψει τη δική της ιστορία στην κερκυραϊκή κοινωνία. Εκεί φιλοξενήθηκαν βασιλείς, πρίγκιπες, πολιτικοί διανοούμενοι και προσωπικότητες της Ευρώπης, οι οποίοι με την παραμονή τους στο νησί έκαναν την Κέρκυρα γνωστή στις πατρίδες τους.

Το γήπεδο τένις που κάποτε διέθετε έχει καλυφτεί από άγρια χόρτα αλλά και οι μεγάλοι σε έκταση κήποι του, που ήταν τόσο γνωστοί για την ποικιλία, την ποιότητα και την αφθονία των λουλουδιών τους σήμερα είναι ακαλλιέργητοι και οι περισσότεροι οικοπεδοποιημένοι.

Βίλα Κοκοτού

Ανεβαίνοντας στην οδό Αθηναγόρα Καββάδα και λίγο πριν στρίψετε για Μον Ρεπό δεν μπορεί να μην παρατηρήσετε το πανέμορφο, ξεχασμένο στη λήθη οίκημα. Η μεγαλοπρεπής οικία ανήκε στην οικογένεια του Αλέξανδρου Κοκοτου, δημάρχου Κερκυραίων και μάλιστα ανάδοχου του πρίγκιπα Φιλίππου. Με ιστορικό κριτήριο την πρόσκληση της βάπτισης του νεογέννητου τότε Φίλιππου, το μυστήριο έλαβε χώρα στον Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Παλιό Φρούριο στις 24 Οκτωβρίου του 1921  και αξίζει να υπογραμμιστεί πως ο Δήμος Κερκυραίων είχε την τιμή να είναι ανάδοχος του Φιλίππου με συνανάδοχο τη βασιλομήτορα Ολγα, η οποία εκπροσωπήθηκε από την πριγκίπισσα Ολγα, θυγατέρα του πρίγκιπα Νικόλαου.

Πρόκειται για τμήμα νεωρίου, το οποίο χρησιμοποιήθηκε ήδη από τον 5ο αιώνα π.Χ. έως και τους ρωμαϊκούς χρόνους, οπότε η πόλη και το λιμάνι καταστράφηκαν από τα στρατεύματα του Αγρίππα. Το λιμάνι του Αλκινόου ήταν στον κόλπο της σημερινής Γαρίτσας, ενώ ο Υλλαϊκός Λιμένας βρισκόταν στη Λιμνοθάλασσα Χαλικιοπούλου.

Το θαυμάσιο αλλά πλήρως εγκαταλειμμένο κτίριο δε διακοσμούν μόνο αρχαιότητες αλλά και ένας υπέροχος κήπος με μοναδικά δέντρα όπως η τεράστια αροκάρια η οποία ίσως φυτεύτηκε τον καιρό της Αγγλικής κυριαρχίας στα Ιόνια Νησιά, όταν ήταν διαδεδομένη η συνήθεια των Άγγλων να φυτεύουν σε αρχοντικά της Κέρκυρας εξωτικά δέντρα από τις αποικίες τους. Ένα ή δύο ίδια δέντρα βρίσκονταν μέσα στο κτήμα του Μον Ρεπό, αλλά ξεράθηκαν και έπεσαν πριν λίγα χρόνια. Στον ίδιο χώρο, πίσω από την βίλλα, διακρίνεται επίσης μια αροκάρια αλλά μάλλον μικρότερης ηλικίας από το γηραιό δέντρο.

Βίλα Καλαβρέντζου

Μετά την είσοδο του Μον Ρεπό, ανηφορίζοντας προς το Κανόνι, στη γωνία που σχηματίζουν οι οδοί Παλαιόπολης και Φαιάκων (άνοδος – κάθοδος), αντικρίζουμε ένα εντυπωσιακό κτίριο, που ξεχωρίζει για την αρχιτεκτονική, τους χρωματισμούς του αλλά και τη θέση που βρίσκεται. Πρόκειται για τη γνωστή βίλλα Καλαβρέντζου, που κτίστηκε πριν από έναν περίπου αιώνα, όπως αναγράφεται στην πρόσοψη του κτιρίου «ΕΤΟΣ 1900» και η οποία έγινε τοπωνύμιο στη θέση αυτή.

Σήμερα, ακατοίκητη, παραμελημένη και για κάποιους στοιχειωμένη, μ’ ένα μεγάλο απεριποίητο κήπο, ταξιδεύει τον νου σε άλλες εποχές, εκεί που τα κοσμικά γεγονότα της κερκυραϊκής κοινωνίας ήταν συχνά στο χώρο αυτό.

Η εξοχική έπαυλη φέρει το επίθετο του εύπορου πρώην ιδιοκτήτη της, Γεώργιου Καλαβρέτζου, γιου του Κωνσταντίνου Καλαβρέντζου ο οποίος έκτισε τη βίλα και καταγόταν από την Καλάβρια (νοτιοδυτική χερσόνησος Ιταλίας).

Στη βίλα Καλαβρέντζου το 1916 επί γαλλικής κατοχής εγκατέστησε το στρατηγείο του ο Γάλλος στρατηγός General De Mondesir.

Αρχοντικό Καποδίστρια

Μετά το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης ή αλλιώς Παλιά Ανάκτορα συναντάμε το αρχοντικό Καποδίστρια.

Η μαρμάρινη πρόσοψή του, τα Κορινθιακά του πιλάστρα από ροζ πέτρα, τα κιονόκρανα με φύλλα άκανθας, οι χαριτωμένες ταινίες που χωρίζουν τους ορόφους και το όμορφο κιγκλίδωμα καθιστούν το κτίριο ως ένα από τα ωραιότερα αρχιτεκτονικά μνημεία της Ελλάδας.

Κτίστηκε το 1840 για τον μικρότερο αδερφό του Κυβερνήτη Γεώργιο Καποδίστρια από τον Κερκυραίο αρχιτέκτονα Ιωάννη Χρόνη, που προίκισε τη γενέτειρα του με κτίρια, τα οποία δεν αποτελούν μόνο αρχιτεκτονικά μνημεία της Κέρκυρας αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας.

Σήμερα στεγάζει τμήμα του Ιονίου Πανεπιστημίου το ΚΕ.ΜΕ.ΔΙ. (Κέντρο Μετάφρασης και Διερμηνείας).

Αρχοντικό Σαούλη

Μία βόλτα στο Καμπιέλο σίγουρα αποζημειώνει κάθε επισκέπτη. Εκεί κρύβεται και μία από τις ελάχιστες μονοκατοικίες που έχουν μείνει σήμερα στο κέντρο του νησιού είναι και το Βενετσιάνικο αρχοντικό Σαούλη, κοντά στην εκκλησία της Αντιβουνιώτισσας, στην οδό Προσφόρου 29-31.

Στο πίσω μέρος του κρύβεται ένας μεγάλος κήπος, στοιχείο μοναδικό για την ιδιαίτερα πυκνή δόμηση της πόλης και ειδικά του Καμπιέλου. Το επιβλητικό πορτόνι με το οικόσημο της οικογένειας μοιάζει πολύ με πορτόνι της Βενετίας. Η πρόσοψη διακοσμείται με ανάγλυφα σχέδια πάνω σε σοβά.

Η διακόσμηση αυτού του τύπου αποτελεί σπάνιο παράδειγμα για την πόλη και τη συναντάμε μόνο στη βόρεια όψη της εκκλησίας της Παναγίας της Κρεμαστής.

Αρχοντικό Πετρετή

Στην οδό Καποδιστρίου 10, στα πλαϊνά της πλατείας Σπιανάδας, βρίσκεται το παλιό αρχοντικό της οικογένειας Πετρετή. Το κτίριο αυτό έχει συνδεθεί με το γεγονός της βάπτισης του ιδρυτή της Ιονίου Ακαδημίας, Λόρδου Φρειδερίκου Γκίλφορδ, στο δόγμα της Ορθόδοξης εκκλησίας το 1791 με το όνομα Δημήτριος σε ηλικία 25 ετών.

Εκεί λειτούργησε στα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι το 1937 το ιδιωτικό εκπαιδευτήριο «Καποδίστριας». Όταν έπαψε να στεγάζει το ιδιωτικό σχολείο, χρησιμοποιήθηκε κατά την περίοδο της Κατοχής για Ιταλικές και Γερμανικές υπηρεσίες. Μεταπολεμικά στέγασε τη Νομαρχία, το Φρουραρχείο Κέρκυρας, την Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών και τον Ορειβατικό Σύνδεσμο.

Αυτή τη στιγμή το κτίριο βρίσκεται υπό ανακαίνιση.

Αρχοντικό Γιαλλινά

Λίγο πιο δίπλα από το αρχοντικό Πετρετή, στην οδό Καποδιστρίου 12, συναντάμε το αρχοντικό Γιαλλινά, του γνωστού Κερκυραίου υδατογράφου Άγγελου Γιαλλινά (1857-1939), ο οποίος γρήγορα απέκτησε Ευρωπαϊκή φήμη. Η δόξα του είναι συνδεδεμένη με τη μελέτη της Κερκυραϊκής φύσης, Γι’ αυτό είναι και θα μείνει ο ζωγράφος της Κέρκυρας.

Το σπίτι έχει υποστεί πολλές μετατροπές και προσθήκες. Η τελευταία έγινε το 1840. Η εξωτερική σκάλα που οδηγεί στον πρώτο όροφο και ο μικρός χώρος τον οποίο περιβάλλει είναι μεταγενέστερα. Το χαρακτηριστικό προστώο του διατηρείται ακόμη σε καλή κατάσταση. Η σημερινή μορφή του κτιρίου προέρχεται από την ένωση δύο γειτονικών κτισμάτων. Στη συνέχεια προστέθηκε το προστώο.

Διακρίνονται ακόμα στο ισόγειο τα σταυροθόλια που κάλυπταν την κάμαρα αυτή.

Αρχοντικό Κομπίτσι

Απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Βασιλείου στην οδό Νικηφόρου Θεοτόκη 43 – 47 βρίσκεται το αρχοντικό Κομπίτσι. Η σημερινή μορφή αυτού του κτιρίου είναι αποτέλεσμα παλαιότερων και νεότερων μετατροπών και προσθηκών. Η σκάλα του είναι φτιαγμένη από κόκκινη πέτρα Σινιών, πράγμα σπάνιο για την πόλη και έχει κατασκευαστεί με ιδιαίτερη φροντίδα. Κάθε πλατύσκαλο φωτίζεται από δυο μεγάλα παράθυρα.

Ο δεύτερος όροφος είναι ο σπουδαιότερος όροφος του κτιρίου. Το πιο αξιόλογο στοιχείο του ορόφου είναι οι πόρτες της αίθουσας υποδοχής με πολυτελή διαμόρφωση.

Αρχοντικό Ρίκκι

Στην οδό Μουστοξύδη 15 δίπλα στο Σέρβικο Μουσείο διακρίνει κανείς αμέσως το ξεχωριστό αυτό κτίριο που ξεχωρίζει από το προστώο με τα λίθινα βόλτα του. Ανήκε στην οικογένεια των ευγενών Ρίκκι.

Η κατασκευή του κτιρίου είναι ιδιαίτερα προσεγμένη και προδίδει την παρουσία ενός αξιόλογου και προικισμένου τεχνίτη. Τα κλειδιά από τα έξι τόξα του προστώου διακοσμούνται με τις χαρακτηριστικές διακοσμητικές λίθινες κεφαλές, τα «μουριόνια».

Ο εξώστης του αρχοντικού χρησίμευε σαν θεωρείο για τους κριτές που ήταν ο Προνοητής και οι Σύνδικοι. Οι αγώνες γινόταν σε ανάμνηση των αιματηρών μονομαχιών και αγώνων του Μεσαίωνα και αποτελούσαν το σημαντικότερο γεγονός της χρονιάς στην Κέρκυρα κατά την εποχή της Ενετοκρατίας.

Είστε λοιπόν έτοιμοι για να ανακαλύψετε τους μοναδικούς θησαυρούς που κρύβουν τα παλιά αρχοντικά της Κέρκυρας;